Kleine uitgemergelde kinderen met bolle buikjes en vliegen op hun lip. Dit is het beeld dat als eerste in mij opkomt als ik denk aan Ethiopië. Ik was acht, zij gingen dood. De single ‘We are the world’ van USA for Afrika staat weken bovenaan de hitlijsten en de schrikbarende beelden van stervende kinderen domineerden de beeldvorming van Ethiopië. Begin jaren tachtig geeft iedereen massaal geld. Honger is gestild, kinderen zijn gered, maar wat heeft het structureel opgeleverd?
Nu geeft Respo International mij de kans om Ethiopië te bezoeken. Het land dat zo’n enorme indruk heeft gemaakt in mijn prille jeugd. Het land dat mij voor het eerst in mijn leven liet zien dat het leven niet eerlijk is. Dat ik mijn hutspot liet staan omdat ik het niet lustte en zij een moord deden voor een lepel witte rijst. Allemaal omdat ik het geluk heb gehad dat ik hier geboren ben en zij het ongeluk dat zij daar ter wereld kwamen.
Elk jaar zingen we rond kerst nog vrolijk ‘thank god it’s them, instead of you’ uit ‘Do they know it’s Christmas time’. Met goed fatsoen hoor je dit niet meer zo over je lippen te krijgen, maar zo voel ik het wel. Ik ben zo blij dat ik in Nederland geboren ben. Ik ben opgelucht. Dankzij goede medische zorg kan ik tenminste nog iets zien. Dankzij hulpmiddelen kan ik computeren en veilig over straat. Dankzij goede hulpverlening kan ik met mijn slechtziendheid omgaan. En meteen steekt een schuldgevoel de kop op.
Ik wil graag helpen. Ik vind het mijn plicht om mijn blik niet af te wenden voor de problematiek van ontwikkelingslanden, zeker waar het mijn lotgenoten betreft. Maar wat kan ik nu, bijna dertig jaar later, doen? Nu moet het er toch anders zijn? Maar hoe? En hoe leven de blinden en slechtzienden? En wie ben ik om hen ‘te helpen’?
Jaren geleden hebben studenten in Noorwegen de campagne Radi-Aid, Africa for Norway opgezet waarin Afrikanen gevraagd wordt hun radiotoren naar het koude Noorwegen te sturen. Hun slogan ‘Africans unite to save Norwegians from dying of frostbite. You too can donate your radiator and spread some warmth!’ is een onderdeel van deze ludieke actie om aandacht te vragen voor de eenzijdige beeldvorming die naar voren komt in veel acties voor ontwikkelingslanden. http://www.africafornorway.no/
Honger, armoede, aids en die herinnering aan bolle buikjes en grote waterige oogjes met vliegjes erin vormen ook mijn beeld over Afrika.
Ik heb mijn radiator al losgeschroefd … maar als ik terugkom hoop ik het gereedschap te hebben gekregen waarmee ik ‘m voorgoed aan mijn muur vergrendel.
